B12 VİTAMİNİ

B12 VİTAMİNİ YAPI VE ÖZELLİKLERİ

B12 vitamini suda, alkolde çözülmektedir. Alkali ve asit çözeltisinde kaynatılırsa molekül parçalanarak emilebilir yapıya gelmektedir. Isı derecesi ve süresi uzadıkça vitamindeki kayıp oranı artmaktadır. Pişirme suyunun atılması vitamin kaybını artıran etkenler arasındadır.

B12 VİTAMİNİ VÜCUTTA NASIL KULLANILIR?

Yetişkin bireyin vücudunda yaklaşık 4-5 mg B12 vitamini bulunmaktadır. Daha çok karaciğer, kalp ve böbrek olmak üzere dokularda B12 vitamini saklanabilmektedir. B12 vitamini idrar, gaita (dışkı) ve safra ile vücuttan atılmaktadır.

Vücutta B12 vitamini azalınca kandaki miktarı da düşmektedir. B12 vitaminin vücuttaki normal düzeyi 250 pg/ml dir. 2 yılda 200 pg/ml, 4-5 yılda 150 pg/ml ye düşer. Vücuttaki B12 vitamini miktarı bu düzeye düştüğü zaman yetersizlik belirtileri göstermeye başlamaktadır.

B12 VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ NASIL OLUŞUR?

B12 vitamini hayvansal dokularda proteinlere bağlı olarak bulunmaktadır. İnce bağırsaklarda serbest hale gelerek emilir.

• Diyet uygularken uzun süre yetersiz B12 vitamin kaynaklarından alınmaması vücudu olumsuz etkilemektedir.

• Pankreas yetersizliğinde B12 vitamini emilimi azalır.

• Mide mukozasındaki zayıflık B12 vitamini emilimini etkilemektedir.

• Emilim bozukluğu hastalıkları ve oral konstraseptifler B12 vitamin emilimini etkiler.

• Bazı ilaçlar B12 vitamini emilimi olumsuz yönde etkilemektedir.

• Yaşlı bireylerde mide salgısının azalması B12 vitamin emilim hızının azalmasına yol açmaktadır.

• Protein, folik asit ve A vitamin kaynaklarının yetersiz tüketilmesi bağırsak mukozasını bozulmasına sebep olarak B12 vitamin emiliminin azalmasına yol açmaktadır.

• Fazla alınan alkol hücre yapısını bozarak B12 vitaminin emilimini etkilemektedir.

• Aşırı C vitamini tüketilmesi ince bağırsakta asit ortamı oluşturmasına sebebiyet verir. Bu sebeple B12 vitaminin biyoyararlılığını düşürmektedir.

B12 VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİNDE NELER OLUR?

Uzun süreli B12 vitamini yetersizliğinde vücut sinir sistemi bozuklukları ile beraber pernisiyöz anemi oluşur. Bu durum kemik iliğinde kan hücrelerinin yapısının bozulmasına sebebiyet verebilir. Miyelinde oluşan bozuklukla beraber uyuşukluk, kol ve bacaklarda duyu azalması ve kasılmalar, baş ağrıları, yorgunluk, depresyon, unutkanlık ve benzeri benzer bilişsel fonksiyonlarda yetersizlikler görünür.

PERNİSİYÖZ ANEMİ

Pernisiyöz anemi, kötücül anemi de dediğimiz bir otoimmun anemi çeşididir. Pernisiyöz anemide antikorlar B12 vitaminin emilimi için kullanılan yapı taşlarına karşı dönerek emilim sürecinin zarar görmesine sebep olur. Bu sebeple vücutta yeterli düzeyde B12 vitamini emilemez.

Pernisiyöz aneminin oluşumundaki baş etmenler:

• Diyet uygularken uzun süre yetersiz B12 vitamin kaynaklarından alınmaması vücudu olumsuz etkilemektedir.

• Alınan B12 vitamin emiliminin bozulması. İnce bağırsak, mide ve pankreasta herhangi bir bozukluk B12 vitamini emilimini engellemektedir.

• Karaciğer ve böbrek hastalıklarında B12 vitamini yeterli düzeyde vücutta tutunamaz ve kemik iliğine taşınamaz. Bu sebeple pernisiyöz anemi oluşma riskini arttırmış olur.

• Genetik ve protein yetersizliğinde kandaki B12 vitamin seviyesini düşürür. B12 vitaminin bağlandığı proteinlerin azlığı pernisiyöz anemiye sebep olabilmektedir.

B12 VİTAMİNİ HANGİ GIDALARDA BULUNUR

B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunan bir vitamindir.

• Et

• Balık

• Tavuk

• Hindi

• Yumurta

• Süt

• Peynir

B12 vitaminin en çok bulunduğu gıdalar:

Bazı sütler (soya sütü, badem sütü vb.), tahıllar ve bitkilerde de takviyeyle B12 vitamin bulunabilmektedir. Ancak asıl kaynakları bu gıdalar değildir.